Samen leven en samen leren betekent niet alleen dat iedereen welkom is en zich welkom voelt, maar ook dat het onderwijs voor iedereen toegankelijk is en voor iedereen dezelfde kansen biedt.
Een belangrijke kernwaarde van het openbaar onderwijs is gelijkwaardigheid. Ieder mens is even waardevol en iedere stem telt. We zijn allemaal verschillend, met onze eigen visie, achtergrond en talenten, maar mogen wel rekenen op gelijke behandeling: voor de wet zijn we gelijk.
Dat betekent niet dat het onderwijs er voor iedereen precies hetzelfde uit moet zien. Juist om ieder kind de kans te geven zich te ontwikkelen, moet het onderwijs voor sommige kinderen iets anders of meer doen. Kinderen moeten gelijke kansen krijgen, maar ook geholpen worden om die kansen te benutten.
Het onderwijs kan niet elke maatschappelijke ongelijkheid oplossen. Wel moet er een einde komen aan systemen, regels en gebruiken waarvan bekend is dat ze de bestaande ongelijkheden in stand houden of vergroten.
Zo worden kinderen op dit moment te vroeg voorgeselecteerd in hokjes (vmbo, havo, vwo) waar ze nog moeilijk uitkomen. Uit vele onderzoeken blijkt dat dit vooral nadelig is voor kinderen met een minder gunstige uitgangspositie, bijvoorbeeld met ouders met een lagere opleiding, een laag inkomen en/of een migratieachtergrond. Dit wordt versterkt doordat bij het schooladvies vaak ook onbewuste vooroordelen en verwachtingen een rol spelen.
Ook hoge vrijwillige ouderbijdragen werpen drempels op. Sommige scholen vragen zulke hoge bijdragen dat het ouders afschrikt. Anderen sluiten nog steeds kinderen buiten van activiteiten wanneer de ouders de vrijwillige ouderbijdrage niet betaald hebben. Dit terwijl de bijdrage altijd vrijwillig moet zijn.
De VOO maakt zich daarnaast grote zorgen om het hoge aantal leerlingen dat gebruikt maakt van ‘schaduwonderwijs’. Vooral hogeropgeleide ouders betalen voor aanvullend onderwijs voor hun kinderen en vergroten zo bestaande ongelijkheden. Het onderwijs, ook wanneer het extra aanbod betreft, moet voor alle leerlingen toegankelijk zijn, waarbij kinderen samen kunnen leren.
