Ouderbijdrage

Voor het laatst bewerkt op: donderdag 12 oktober 2023

De ouderbijdrage is een vrijwillige bijdrage die ouders betalen voor activiteiten die geen onderdeel uitmaken van het verplichte onderwijsprogramma, maar wel onder verantwoordelijkheid van de school georganiseerd worden. Onderaan deze pagina bij ‘Bestanden’ vindt u een uitgebreide handreiking over de keuzes die hierbij kunnen worden gemaakt. Ook vindt u daar 16 veelgestelde vragen over dit onderwerp.


Altijd vrijwillig

Veel scholen organiseren naast het reguliere, verplichte lesprogramma buiten lestijd activiteiten. Voor de bekostiging van deze activiteiten kan de school een vrijwillige ouderbijdrage vragen. Deze bijdrage is altijd vrijwillig. Ouders zijn dus niet verplicht het vastgestelde bedrag te betalen. In het schoolplan en de schoolgids moet staan opgenomen dat de ouderbijdrage vrijwillig is.

Indien de bijdrage door ouders niet kan worden/niet wordt betaald, betekent dit niet dat de kinderen van deze ouders uitgesloten mogen worden van activiteiten. Zowel in het primair onderwijs als voortgezet onderwijs moeten álle kinderen mee kunnen doen aan de activiteiten die onder verantwoordelijkheid van de school worden georganiseerd. Steeds meer scholen besluiten om geen ouderbijdrage meer te heffen en betalen dergelijke activiteiten vanuit de financiering van de overheid.


Activiteiten die van de bijdrage kunnen worden bekostigd

Er is een duidelijke verdeling tussen kosten waarvoor de school verantwoordelijk is en kosten waarvoor ouders zelf verantwoordelijk zijn. De school is verantwoordelijk voor de aanschaf van bijvoorbeeld leerboeken en examenbundels. Ouders zijn verantwoordelijk voor onder meer atlassen, rekenmachines en schriften. Dergelijke zaken zijn nodig om het reguliere lesprogramma te kunnen volgen.

Voor activiteiten die buiten het reguliere programma vallen, kan de school de vrijwillige ouderbijdrage vragen. Het gaat hierbij om activiteiten als excursies, introductiekamp, viering van Kerst of het Suikerfeest, bijles, huiswerkbegeleiding en langdurige extra activiteiten naast het verplichte onderwijsprogramma (zoals tweetalig onderwijs). Op de website van de Rijksoverheid is meer informatie te vinden voor ouders en scholen.


Hoogte en inning van de ouderbijdrage

De hoogte van het bedrag kan per school fors verschillen. Er zijn geen landelijke afspraken over hoe hoog deze bijdrage mag zijn. Sommige scholen houden de bijdrage bewust laag en investeren in activiteiten in de buurt. Andere scholen vragen bijdragen van honderden euro’s voor activiteiten naar het buitenland.

Hoe en door wie de ouderbijdrage wordt geïnd, is wettelijk ook niet vastgelegd. De school kan zelf het bedrag innen, maar kan dit ook overlaten aan de ouderraad. Afhankelijk van de keuzes die gemaakt worden vraagt dat een andere rol van schoolleiding, ouders, ouderraad en medezeggenschapsraad (MR).


Rechten van de MR bij de ouderbijdrage

Als VOO krijgen we vaak vragen van de MR of ouderraad wat hun rol precies is bij het vaststellen van de hoogte van de bijdrage en de bestemming van deze middelen. De oudergeleding van de MR heeft een instemmingsrecht bij het vaststelling van de hoogte en bestemming van de ouderbijdrage (po: artikel 13 lid 1c WMS | vo: artikel 14 lid 2c WMS). Dit instemmingsrecht geldt zowel bij het innen van de bijdrage door de school zelf als bij het innen door een ouderraad.

Wanneer niet de school maar de ouderraad verantwoordelijk is gemaakt voor het innen en besteden van de gelden van de ouderbijdrage, is het nodig om afspraken te maken als school met de ouderraad. Ook de MR heeft hier rechten bij. Ter verheldering hierover heeft de VOO een volledige handreiking over de vrijwillige ouderbijdrage gemaakt. Deze handreiking vindt u bij ‘Bestanden’ onderaan de pagina.


VOO en ouderbijdrage

Heeft u een vraag over de ouderbijdrage? Leden van de VOO kunnen altijd bellen met de VOO Helpdesk. Als u uitgebreidere ondersteuning wenst bij plannen voor de ouderbijdrage, als medezeggenschapsraad, ouderraad of directie, biedt de VOO begeleiding en advies op maat. Kijk daarvoor bij onze pagina Begeleiding.

Tip: organiseer de themabijeenkomst vrijwillige ouderbijdrage

Voor leden van de ouderraad en de medezeggenschapsraad (MR) is de vrijwillige ouderbijdrage een belangrijk, maar soms ook lastig onderwerp. Tijdens een themabijeenkomst voor MR, OR en schoolleiding komen alle vragen en antwoorden aan bod. Themabijeenkomst vrijwillige ouderbijdrage aanvragen.


16x vraag en antwoord over de vrijwillige ouderbijdrage

  • 1. Moet ik dit zelf aanschaffen voor mijn kind?

    We krijgen vaak vragen over of bepaalde materialen door ouders zelf moeten worden aangeschaft en vragen of bepaalde activiteiten wel of niet onder de ouderbijdrage vallen. Hieronder vindt u een overzicht.

    Kosten voor de school
    Het gaat hierbij om lesmateriaal dat een leerling in een specifiek jaar nodig heeft.

    • Leerboeken
    • Werkboeken
    • Projectboeken en tabellenboeken
    • BINAS
    • Examentrainingen en examenbundels
    • Eigen leermateriaal van de school en bijbehorende cd’s en dvd’s en gelicentieerd digitaal lesmateriaal

    Voor elektronische informatiedragers, zoals tablets en laptops, geldt dat scholen aan ouders kunnen vragen om er een aan te schaffen die aan specifieke eisen voldoet. Als ouders dit niet (kunnen) doen, moet de school voor een volwaardig alternatief zorgen.

    Kosten voor de ouder
    Het gaat hierbij om kosten voor voorgeschreven persoonsgebonden materiaal dat langer dan een jaar meegaat.

    • Atlas
    • Woordenboek
    • Agenda
    • Rekenmachine
    • Schrift, multomap, pennen en dergelijke
    • Gereedschap
    • Sportkleding
    • Praktijkkleding

    Heeft u een vraag over een specifieke situatie en of de school hiervoor geld mag vragen van ouders? Als VOO-lid kunt u contact opnemen met de VOO Helpdesk.

  • 2. Mag mijn kind van deze activiteit geweigerd worden?

    Voor alle activiteiten die met geld vanuit de vrijwillige ouderbijdrage worden georganiseerd onder verantwoordelijkheid van de school geldt dat alle kinderen mee mogen (doen), ook als de ouder de bijdrage niet betaald. Dit geldt ook als de ouderraad de ouderbijdrage int en uitgeeft.

    • Excursies
    • Introductiekamp
    • Kerstviering en Suikerfeest
    • Bijles, huiswerkbegeleiding en examentraining
    • Langdurige extra-curricula ire activiteiten zoals tweetalig onderwijs

    Heeft u een vraag over een specifieke situatie en of de school uw kind mag weigeren van deelname als u niet betaalt? Als VOO-lid kunt u contact opnemen met de VOO Helpdesk.

  • 4. Wat zijn de verschillende schoolkosten?

    Er wordt onderscheid gemaakt tussen vier categorieën:

    1. Kosten voor de school: alle materiaal dat leerlingen in een specifiek jaar nodig hebben, zoals schoolboeken en werkboeken.
    2. Kosten voor de ouders: ‘persoonsgebonden materiaal’ dat langer dan een jaar meegaat, zoals pennen, sportkleding, rekenmachines of atlassen.
    3. Kosten voor ouders of de school: scholen kunnen ouders vragen een device (tablet, laptop of chromebook) aan te schaffen, maar moeten voor een kosteloos alternatief zorgen als ouders dit niet willen betalen
    4. De vrijwillige ouderbijdrage, voor activiteiten buiten het reguliere programma, zoals excursies en vieringen, maar ook bijvoorbeeld bijles en tweetalig onderwijs.

  • 5. Wat valt er allemaal onder de vrijwillige ouderbijdrage?

    Het gaat hierbij om alle activiteiten die worden aangeboden onder verantwoordelijkheid van het schoolbestuur (bevoegd gezag), maar waarvoor de school in principe geen geld van de overheid krijgt, zoals een viering op school, een excursie in de buurt of een reis naar het buitenland. Maar ook bijles, examentraining en tweetalig onderwijs vallen eronder. Een bijdrage hiervoor vragen mag, maar deze is vrijwillig. Sinds 2021 mogen leerlingen niet worden uitgesloten van deelname hieraan. Dit geldt dus voor alle activiteiten die onder verantwoordelijkheid van de school worden georganiseerd, ook als de organisatie in handen is van bijvoorbeeld een oudervereniging.

  • 7. Wie is verantwoordelijk voor het innen van de vrijwillige ouderbijdrage?

    Het is aan het schoolbestuur/de schooldirectie om te bepalen of de vrijwillige ouderbijdrage door de school zelf wordt geïnd, of dat dit over wordt gelaten aan een externe ouderraad. De primaire verantwoordelijkheid ligt dus bij de school zelf. Inning door de school heeft als voordeel dat administratieve lasten daar liggen en privacyregels goed nageleefd kunnen worden (informatie over wie niet betaalt bijvoorbeeld).

  • 9. Mag de school of de ouderraad een herinnering sturen als de bijdrage niet betaald is? En zo ja, hoe vaak?

    Ja het is mogelijk een herinnering te sturen dat de vrijwillige ouderbijdrage nog niet betaald is. Wel moet bij de herinnering – net als bij het eerste betaalverzoek – duidelijk worden vermeld dat de ouderbijdrage vrijwillig is en dat alle leerlingen altijd mee mogen doen met de activiteiten ook als niet wordt betaald. Er is geen beperking aan het aantal keren dat de school een herinnering mag sturen. Wel is het zo dat herhaalde herinneringen de indruk kunnen wekken dat de bijdrage toch niet zo vrijwillig is. Terughoudendheid is daarom gepast.

  • 10. Mag de school ouders een contract laten ondertekenen dat ze ouderbijdrage zullen betalen?

    Nee, dat gaat in tegen het vrijwillige karakter van de bijdrage. Ouders moeten altijd af kunnen zien van het betalen van de bijdrage. Als de bijdrage eenmaal betaald is kunnen ze deze niet terugvragen van de school. Dat is dus het moment waarop ouders instemmen met betaling van de vrijwillige ouderbijdrage. Het is wel toegestaan om in een enquête te vragen hoeveel ouders er van plan zijn te betalen. Dat kan helpen om meer zicht te krijgen op de verwachte inkomsten.

  • 12. Mag de school een extra bijdrage vragen voor bijvoorbeeld een schoolreisje?

    Ja dat mag, maar ook dit valt onder de regels voor de vrijwillige ouderbijdrage. Alle activiteiten die worden aangeboden onder verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag, vallen onder de nieuwe wetgeving. Een bijdrage hiervoor vragen mag alsnog, maar deze is vrijwillig. Ook als ouders niet betalen mag een leerling gewoon mee.

  • 16. Wat doe je als er niet genoeg geld binnenkomt via de vrijwillige ouderbijdrage?

    Bij het opstellen van een begroting moet zo goed mogelijk rekening worden gehouden met de verwachte inkomsten. Zo nodig moeten activiteiten worden aangepast. In sommige gevallen zal een activiteit niet doorgaan als er onvoldoende geld is binnengekomen. Sommige scholen vullen het budget aan, maar dat is niet verplicht en bepaald niet vanzelfsprekend. Het is van belang dat de MR, de ouderraad en de school hier samen afspraken over maken. Er zijn ook al scholen die de vrijwillige ouderbijdrage hebben afgeschaft en de activiteiten bekostigen vanuit de schoolbegroting.


Janny Arends
Senior beleidsadviseur

Janny is senior beleidsadviseur bij de VOO en houdt zich in het bijzonder bezig met medezeggenschap.

Meer over Janny

Vrijwillige ouderbijdrage

Over de rolverdeling tussen MR, ouderraad en schoolleiding bij de ouderbijdrage.

Bekijk cursus

Het openbaar onderwijs heeft een actief-pluriforme opdracht. Dit betekent dat het onderwijs bijdraagt aan ‘de ontwikkeling van de leerling met aandacht voor de godsdienstige, levensbeschouwelijke en maatschappelijke waarden, zoals die leven in de Nederlandse samenleving’. Daarom kunnen kinderen godsdienstig of humanistisch vormingsonderwijs krijgen. Niet alle openbare scholen weten wat ze 'moeten', maar vooral ook niet wat er tegenwoordig mogelijk is bij het invulling geven aan deze wettelijke verplichting. Modern vormingsonderwijs is een kans om leerlingen op openbare scholen wat extra's te bieden op de thema's socialisatie en persoonsvorming.  



popup-close

Blijf op de hoogte van de laatste updates met onze nieuwsbrief!

Ontvang wekelijks nieuwe artikelen, tips en exclusieve inhoud over medezeggenschap, of maandelijkse updates over openbaar onderwijs.

"*" geeft vereiste velden aan

Blijf op de hoogte van het laatste nieuws en updates*
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.