De Week van Openbare Scholen werd op 20 maart 2023 afgetrapt met het symposium ‘Het verhaal van de openbare school’. Tijdens workshops gingen deelnemers in op de vraag hoe je de kernwaarden van het openbaar onderwijs, vrijheid, gelijkheid en ontmoeting, vormgeeft op school. Hier delen we een overzicht van de workshops en een terugblik van de workshopleiders.
Sinds 2021 is er een nieuwe wet voor burgerschapsonderwijs in het funderend onderwijs en is de burgerschapsopdracht minder vrijblijvend. Steeds meer scholen geven daar invulling aan binnen de visie en het pedagogisch klimaat van de school. Hoe verhoudt burgerschap zich tot de kernwaarden van het openbaar onderwijs? En hoe maak je dat concreet, en betrek je je team? In deze workshop ging Bram Eidhof daarover met deelnemers in gesprek. “Als je goed burgerschapsonderwijs wil geven vanuit de kernwaarde van vrijheid, hebben leerlingen het gevoel nodig dat ze verschil kunnen maken”.
Storytelling is een goed middel om de zichtbaarheid van je school te vergroten, te laten zien waar je voor staat en wat voor jouw school van waarde is. Een goed verhaal wordt bovendien doorverteld en bereikt daarmee veel meer mensen. In deze introductieworkshop Storytelling stond Pauline Seebregts met de deelnemers stil bij de essentiële elementen van een verhaal. Hoe kun je deze gebruiken om jouw school of organisatie goed te profileren en over de waarden van je organisatie te vertellen. We gingen praktisch aan de slag met het vertellen van een verhaal. “Hoe mooi is het als je de woorden van de kernwaarden kan laden met echte verhalen van echte mensen”.
Op de openbare school zijn leerlingen en medewerkers vanuit alle levensbeschouwelijke achtergronden welkom. Vanuit de kernwaarde ‘ontmoeting’ zou je denken dat er dan ook volop aandacht is op de openbare school om leerlingen te leren omgaan met levensbeschouwelijke diversiteit. In de praktijk blijkt dit lang niet overal het geval. Soms omdat men de openbare school ziet als een ‘neutrale’ vorm van onderwijs, waar leren over je eigen en andermans levensbeschouwelijke identiteit niet thuishoort. Of omdat het programma al zo overladen is en leraren zich hier geen raad mee weten. Tegelijkertijd worstelen scholen met vragen rondom (het leerlingen thuishouden met) Paarse Vrijdag, gebedsruimtes in de school en een inclusief Kerstfeest.
In deze workshop lieten Tamar Kopmels (VOS/ABB) en Caroline Verschoor-Plomp (BOOR) zien hoe levensbeschouwelijk leren hoort bij de burgerschapsopdracht van de school vanuit visie en praktijkvoorbeelden in primair onderwijs en voortgezet onderwijs. Caroline Verschoor-Plomp: “Hoe neutraal zou je moeten zijn als docent? We bespraken dat dit ook heel erg afhangt van de doelgroep. Maar ook de toon en dialoog zijn belangrijk”.
In deze workshop gingen Miguel Heilbron, oprichter van Fawaka WereldBurgerschap, en Anne Suijdendorp van STEV met de deelnemers aan de slag met de WereldBurgerschap-cirkel met 10 thema’s en wat je hiermee kan doen. Ook werden er voorbeelden gegeven hoe je wereldburgerschap in de praktijk kan vormgeven.
Via Wereldburgerschapsonderwijs worden leerlingen in staat gesteld deel uit te maken van een heterogene en steeds meer globaliserende samenleving en wereld. Wereldburgerschap bevordert actief onderdeel uitmaken van de eigen omgeving, de samenleving en de wereld – vanuit de principes van gelijkwaardigheid van alle mensen, wederzijdse afhankelijkheid en gedeelde verantwoordelijkheden – met behulp van thema’s als Identiteit, Inclusie, Mensenrechten, Globalisering en Duurzame Ontwikkeling. “Het is heel mooi om te zien dat organisaties in het openbaar onderwijs aangeven dat juist het openbaar onderwijs heel passend is om de wettelijke burgerschapsopdracht invulling te geven met wereldburgerschap”.
Keynotespreker was televisiemaker en onderwijsprofessional Karim Amghar. Hij ging onder meer in op diversiteit en vooroordelen die mensen vaak hebben. Hierbij past zijn idee dat de ideale school openbaar én uiterst inclusief is. “Zorg er juist voor dat diversiteit op een goede manier ingezet wordt. Diversiteit is niets anders dan gelijkwaardigheid, ontmoeting en die vrijheid. Want als je niet genoeg investeert in die diversiteit, ben je dan nog wel gelijkwaardig? Ontmoet je elkaar überhaupt in de samenleving? En wat voor vrijheid heb je eigenlijk? Het is bij uitstek de openbare school, een plek om te kunnen verkennen als het gaat om andere diversiteit, over andere mensen. Je moet elkaar ontmoeten, uit die bubbel stappen, want dan kun je een realistisch beeld over elkaar hebben. En dan zorg je er ook voor dat de samenleving echt goed draait met elkaar. Dan heb ik het niet over economie of geld, dan heb ik het echt over elkaar ontmoeten”.
De Week van Openbare Scholen is een initiatief van VOS/ABB en de VOO. Met de Week van Openbare Scholen en de website openbaaronderwijs.nu willen we iedereen die betrokken is bij het openbaar onderwijs inspireren en ondersteunen om vorm te geven aan de identiteit van het openbaar onderwijs.
Eddy is beleidsadviseur bij de VOO en houdt zich in het bijzonder bezig met ouderbetrokkenheid en burgerschap.
Meer over EddyIn Friesland zijn de afgelopen jaren zo'n dertig samenwerkingsscholen ontstaan. Deze scholen combineren openbaar onderwijs met andere onderwijsvormen. VOO-voorzitter Marco Frijlink ondersteunt dit concept vanwege de positieve invloed op persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling. Durk Meijer, die leiding geeft aan zowel een christelijke als een openbare school in Drachten, werkt aan het overbruggen van verschillen tussen deze scholen.
Afgelopen dinsdag, 7 november 2023, organiseerden de VTOI-NVTK en de VOO voor de tweede keer het webinar 'Het halfjaarlijks gesprek tussen de RvT en de MR: waardevol of 'omdat het moet'?. Met bijna 400 deelnemers is het duidelijk een onderwerp waar veel behoefte aan is.
