Digitale verkiezingen

De wijze waarop de verkiezingen worden georganiseerd, wordt geregeld in het medezeggenschapsreglement. Steeds meer medezeggenschapsraden overwegen om verkiezingen digitaal te organiseren. Wat is hierbij belangrijk en aan welke eisen moet worden voldaan?

Waarom digitale verkiezingen?

De stemperiode voor de verkiezingen voor de MR kan op twee manieren worden georganiseerd. De eerste manier is fysiek, door een stembus op school te zetten. Alle actief kiesgerechtigden krijgen dan stembriefjes die zij in de stembus kunnen deponeren. De stembriefjes moeten gewaarmerkt zijn, zodat betrokkenen niet zelf stembriefjes kunnen bijmaken.

De tweede manier is om de verkiezingen voor de MR digitaal te organiseren. Ouders, personeelsleden en (in het voortgezet onderwijs) leerlingen kunnen zich per e-mail/digitaal kandidaat stellen voor de MR en er kan via een online formulier worden gestemd op een kandidaat. Verschillende platforms maken het mogelijk om een online omgeving in te richten waar kandidaten zich kunnen voorstellen, zodat de kiezers weten waarom kandidaten de MR in willen.

Wat mag en moet er bij digitale verkiezingen?

De Wet medezeggenschap op scholen (WMS) geeft een aantal globale richtlijnen voor het houden van verkiezingen. In artikel 3 lid 10 staat dat verkiezingen voor leden van de medezeggenschapsraad geschieden middels geheime schriftelijke stemming. Het woord ‘geheim’ kan tweeledig worden uitgelegd. In de eerste plaats betekent geheim dat iedereen vrij is om haar/zijn keuze te bepalen zonder achteraf geconfronteerd te worden met de gevolgen van een gemaakte keuze. In de tweede plaats houdt geheim in dat niet moet kunnen worden teruggeleid wie een bepaalde stem heeft uitgebracht.

Naast het gegeven dat verkiezingen plaatsvinden bij geheime schriftelijke stemming, is het gebruikelijk dat er wordt gewerkt met gewaarmerkte stembiljetten. Dit kan ook met behulp van digitale middelen, bijvoorbeeld via een stemcomputer of school of ouders die thuis via een online verbinding hun stem kunnen uitbrengen. Dit alles mits ook het anonieme karakter van het uitbrengen van de stem en het voorkomen van verkiezingsfraude is gewaarborgd.

Aan welke voorwaarden moet worden voldaan?

Allereerst is het van belang te kunnen garanderen dat iedere stemgerechtigde één stem kan uitbrengen. Een optie om digitaal verkiezingen te organiseren is met gebruik van e-mail, mits dit kan gebeuren op een manier dat het stemgeheim gewaarborgd is. Dit is vaak lastig te realiseren, omdat ook de verkiezingscommissie niet mag weten wie op welke kandidaat heeft gestemd. Daarom kan het beter zijn om digitale verkiezingen te organiseren waarbij elke kiesgerechtigde op een website in kan loggen met een unieke code en via die weg zijn of haar stem kan uitbrengen. Elke kiesgerechtigde krijgt een code mee waarmee eenmalig kan worden ingelogd op een website en gekozen kan worden voor een kandidaat.

Een voordeel hiervan is dat zeker kan worden gesteld dat iemand niet meermaals kan stemmen (iedereen heeft immers één code die onbruikbaar wordt nadat ermee is gestemd). Ook zorgt het voor anonimiteit voor de kiesgerechtigde. Bovendien heeft het als voordeel voor de kandidaten dat zij via een website zichzelf nog kunnen voorstellen, voordat stemmers besluiten op wie ze stemmen. Hiermee is in ieder geval niet direct af te leiden op wie een stemgerechtigde heeft gestemd, maar helemaal waterdicht is deze methode niet. Uiteindelijk is namelijk het IP-adres van de computer terug te leiden tot een persoon. Daarnaast zijn er verschillende gratis en commerciële aanbieders die het mogelijk maken om digitaal verkiezingen te organiseren. Ook de online omgeving waar de school gebruik van maakt biedt deze mogelijkheid soms aan.