Kansengelijkheid vraagt om gratis onderwijs

Primair en voortgezet onderwijs is gratis in Nederland. Kosten voor digitale leermiddelen en de vrijwillige ouderbijdrage leiden in de praktijk echter tot kansenongelijkheid. De Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) roept in een brief samen met andere ouderorganisaties de Tweede Kamer op een einde te maken aan die ongelijkheid. Laptops en tablets voor school zouden kosteloos beschikbaar moeten zijn voor alle leerlingen. Ook moet de Kamer aandringen op versnelde evaluatie van de wetgeving rond de vrijwillige ouderbijdrage. Wat de VOO betreft wordt die bijdrage helemaal afgeschaft. “Als de minister kansengelijkheid serieus neemt moet hij ervoor kiezen primair en voortgezet onderwijs echt gratis te maken”, aldus Marco Frijlink, voorzitter van de VOO.

Marco Frijlink, voorzitter van de VOO

“Als de minister kansengelijkheid serieus neemt moet hij ervoor kiezen primair en voortgezet onderwijs echt gratis te maken.”

Vereniging Openbaar Onderwijs: schaf ouderbijdrage af

Sinds augustus 2021 mogen leerlingen niet meer worden uitgesloten van activiteiten die vallen onder de vrijwillige ouderbijdrage, zoals excursies of tweetalig onderwijs. Dit geldt ook als hun ouders die bijdrage niet betalen. De ouderbijdrage was altijd al vrijwillig, maar het niet betalen ervan heeft nu geen gevolgen meer. Dat verlaagt de drempel om niet te betalen, zeker in een tijd van hoge inflatie en forse energierekeningen.

Veel scholen en ouders maken zich zorgen over dalende inkomsten. Scholen met meer leerlingen uit armere gezinnen zien de inkomsten het sterkst teruglopen. Daardoor staan juist voor die leerlingen de extra activiteiten nu onder druk. “De nieuwe wetgeving rond de ouderbijdrage lijkt in dat opzicht kansenongelijkheid niet aan te pakken. Het afschaffen van de bijdrage is een logische volgende stap”, aldus Marco Frijlink. De ouderorganisaties roepen de Kamerleden op om bij de minister aan te dringen op een vervroegde evaluatie van de nieuwe wet en snel tot conclusies te komen, liefst al voor de zomer van 2023.

Marco Frijlink, voorzitter van de VOO

“De nieuwe wetgeving rond de ouderbijdrage lijkt in dat opzicht kansenongelijkheid niet aan te pakken. Het afschaffen van de bijdrage is een logische volgende stap.”

Vergoed digitale leermiddelen net als papieren schoolboeken

Ongelijkheid zien we ook bij ‘digitale leermiddelen’, devices zoals laptops en tablets. Volgens de ouderorganisaties zijn deze onmisbaar geworden voor het volgen van onderwijs en zouden daarom vergoed moeten worden. Nu komen die bijna altijd voor rekening van ouders. Niet elk kind heeft een laptop of tablet ter beschikking, terwijl op veel scholen wordt verwacht dat leerlingen deze hebben.

Tenminste 44% van de scholen verwacht dat kinderen over een device beschikken. Dit percentage is in werkelijkheid waarschijnlijk hoger. In schooljaar 2018/2019 lag het gemiddelde bedrag voor leerlingen in leerjaar 1 op 419 euro. Daar komt de grafische rekenmachine voor havo en vwo nog bij. Ouders moeten deze apparaten vaak zelf financieren. Voor veel ouders was dit al een hoge kostenpost, maar in het licht van de toenemende armoede is het voor steeds meer ouders een probleem.

De ouderorganisaties stellen dat het vergoeden van de zogenoemde devices een logische oplossing is die voor veel verlichting bij ouders kan zorgen. Daarvoor zouden de devices onder de Wet gratis schoolboeken moeten komen te vallen, waardoor deze ook kosteloos verstrekt moeten worden aan leerlingen wanneer een school ze onmisbaar maakt, net zoals papieren schoolboeken.

De organisaties die de brief hebben opgesteld zijn: Ouders & Onderwijs, Vereniging Openbaar Onderwijs, Reformatorische Oudervereniging, oudervereniging Balans, Stichting Voor Werkende Ouders, Onderwijs Consumenten Organisatie, Netwerk Ouderinitiatieven.