Advies voor de (G)MR op de plannen na heropening

Update 22 april 2020: dit artikel is een bijgewerkte versie van het artikel dat op 15 april verscheen. Toen anticipeerden we op de maatregelen die de minister-president waarschijnlijk zou afkondigen op zijn persconferentie op 21 april. Inmiddels is deze persconferentie geweest en reageren wij met een actuele handreiking voor de medezeggenschapsraden op scholen in het po en het vo.

Zowel de minister van onderwijs Slob, als minister-president Rutte waren duidelijk over de rol van de medezeggenschapsraden bij het invullen van de nieuwe beleidslijnen:

Rutte: “De uitwerking zal, per school, om maatwerk vragen en overleg met de medezeggenschapsraad. En die ruimte willen wij de scholen ook bieden.”

Gelukkig hoeft de rol van de medezeggenschapsraad de komende tijd niet verder te worden uitgewerkt, want die is klip en klaar. Niet voor niets verwezen zowel de minister-president als de minister van onderwijs naar het noodzakelijke overleg met de medezeggenschapsraad. Die noodzaak tot overleg, advies- en instemmingsverzoeken volgen immers direct uit de Wet Medezeggenschap op Scholen. Hieronder zetten wij op een rijtje over welke onderwerpen overleg met de medezeggenschapsraad nodig is en over welke onderwerpen advies moet worden gevraagd en welke onderwerpen instemming behoeven van de ouder- of personeelsgeleding, dan wel de hele raad.

Plannen van het bestuur

Nu het kabinet de kaders heeft aangegeven, is het de verantwoordelijkheid van de schoolbesturen om daar -in de context van hun eigen organisatie en van elke school die onder het bestuur valt- concrete invulling aan te geven.

De plannen die gemaakt worden kunnen o.a. betrekking hebben op:

• Handhavingsbeleid om de 1,5 meter afstand te waarborgen voor leerkrachten
• Veiligheid van leerkrachten, leerlingen en ouders op en rond de school
• Invulling van de pauzes en eventueel vakanteis
• Concretiseren van de 50% weer-naar-school regel (halve dagen elke dag? hele groepen een deel van de week)?
• Onderwijs aan kinderen die niet naar school kunnen komen
• Sociaal welzijn van leerlingen

Aanpassingen op school- en bestuursniveau

Schoolbesturen bepalen zelf of hun beleid geldt voor al hun scholen. Als daarvoor wordt gekozen, dan wordt het voorstel voorgelegd aan de GMR. Als het beleid per school wordt ontwikkeld, wordt het voorstel aan de MR voorgelegd. De plannen en aanpassingen kunnen zowel op schoolniveau als op bestuursniveau worden doorgevoerd.

Als het schoolbestuur ervoor kiest om stichtingsbreed een beleid te ontwikkelen, raden wij hen wel aan om de individuele MR-en wel te informeren over het voorstel dat wordt voorgelegd aan de GMR. Ook is het wenselijk om de reden aan te geven, waarom het bestuur heeft besloten deze onderwerpen voor te leggen aan de GMR in plaats van aan de afzonderlijke MR-en.

Betrek de (G)MR vroegtijdig bij de plannen

Besturen wordt aangeraden om de leden van de (G)MR in een vroeg stadium te betrekken bij het ontwikkelen van de plannen. Ook of misschien wel juist in deze tijd van coronamaatregelen is samenwerking belangrijk. Besluiten moeten op relatief korte termijn worden genomen, waarbij een zo groot mogelijk draagvlak onder alle betrokkenen vereist is.
Het is in de huidige situatie onmogelijk om altijd de voorgeschreven termijnen in acht te nemen. Wij adviseren MR-en om hier pragmatisch en flexibel mee om te gaan en het belang van de school en vooral van de leerlingen als uitgangspunt te nemen. Dat vraagt tegelijkertijd van de besturen dat zij plannen zo vroegtijdig mogelijk met de medezeggenschap delen en hun input op waarde schatten en meenemen in de voorgelegde beleidskeuzes.

Bevoegdheden (G)MR

Hieronder volgt een overzicht van de advies- en instemmingsonderdelen van de Wet medezeggenschap op scholen (WMS). Deze kunnen betrekking hebben op de nieuwe plannen die gemaakt worden als de scholen weer opengaan.

Instemmingsbevoegdheid (G)MR bij:

• Wijziging leerplan: Vaststelling of wijziging van het schoolplan dan wel het leerplan of de onderwijs- en examenregeling (PTA!) (artikel 10, lid 1b, WMS)
• Vaststelling of wijziging van het beleid met betrekking tot het verrichten van ondersteunende werkzaamheden door ouders ten behoeve van de school en het onderwijs (artikel 10, lid 1d, WMS)
• Vaststelling of wijziging van regels op het gebied van het veiligheids-, gezondheids- en welzijnsbeleid. Voor zover deze niet behoren tot de bevoegdheid van de personeelsgeleding (artikel 10, lid 1^e, WMS) 
• Vaststelling of wijziging van de data, bedoeld in artikel 17 van het Inrichtingsbesluit WVO (artikel 10, lid 1j, WMS)

Instemmingsbevoegdheid personeelsgeleding (G)MR:

• Vaststelling of wijziging van de verlofregeling van het personeel. (artikel 12, lid 1e, WMS)
• Vaststelling of wijziging van een arbeids- en rusttijdenregeling van het personeel. (artikel 12, lid 1f, WMS)
• Vaststelling of wijziging van de taakverdeling. De taakbelasting binnen het personeel, de schoolleiding daaronder niet begrepen (artikel 12, lid 1h, WMS) Dit betreft het werkverdelingsplan.
• Vaststelling of wijziging van de wijze waarop invulling wordt gegeven aan de dagen, bedoeld in artikel 10, eerste lid, onderdeel j. (artikel 12, lid 1r, WMS)

Instemmingsbevoegdheid oudergeleding (G)MR:

• Onderwijstijd en invulling: Vaststelling van de onderwijstijd voor zover het geen voortgezet speciaal onderwijs betreft als bedoeld in de Wet op de expertisecentra. (artikel 13, lid 1h, WMS voor PO, artikel 13, lid 2 Speciaal Onderwijs, artikel 14, lid 4 VO)

Adviesbevoegdheid (G)MR bij:

• Vaststelling of wijziging van het lesrooster in het voortgezet onderwijs. (artikel 11, lid 1 onderdeel f, WMS)
• Organisatie van de school: Vaststelling of wijziging van het beleid met betrekking tot de organisatie van de school. (artikel 11, lid 1 f, WMS)
• Vakantierooster: Regeling van de vakantie. (artikel 11, lid 1 l, WMS)

Tips voor het bestuur bij het maken van plannen

1. Maak een analyse van de beginsituatie.
   – Voor 1,5 meter afstandsbeleid: Inventariseer welke mogelijkheden er op school zijn om hier praktisch invulling aan te geven.
   – Wat is het nieuwe vertrekpunt? Ga niet uit van opgelopen achterstanden, maar van een nieuwe beginsituatie.
   – Bespreek hoe de komende periode (de komende anderhalf jaar) kan worden gewerkt aan het realiseren van de kerndoelen
   – Identificeer leerlingen die de afgelopen periode onevenredige achterstand hebben opgelopen en maak een plan om hen de komende tijd te ondersteunen.
   
2. Betrek de leden van de (G)MR bij de ontwikkeling van de plannen.
   
3. Betrek de ouders en leerlingen bij de plannen en inventarisatie.
   
4. Communiceer de plannen naar alle betrokkenen.

Wat kan de (G)MR nu doen?

Tot slot zijn er nog enkele vragen die de (G)MR in deze tijden kan stellen aan het bevoegd gezag. Door deze vragen te stellen krijgt de (G)MR een volledig beeld van de situatie. Denk hierbij aan het volgende:

De (G)MR kan het bevoegd gezag de volgende vragen stellen:

• Hoe gaat het met het onderwijs op afstand dat de school biedt?
• Hebben alle leerlingen en alle docenten de voorzieningen die zij nodig hebben? Zo niet, wat is hieraan te doen?
• Zijn er leerlingen uit beeld? Hoe wordt daarmee omgegaan?
• Hoe gaat het bevoegd gezag om met overgang po-vo zonder eindtoets?
• Hoe gaat het bevoegd gezag om met overgaan en blijven zitten? Blijven de regels gelijk?
• Overweegt het bevoegd gezag om een zomerschool in te richten, om leerlingen die bij vakken achterbleven zijn bij te spijkeren?

Hoe functioneert de (G)MR op dit moment?

De (G)MR kan zichzelf de volgende vragen stellen:

• Hoe wordt er vergaderd?
• Hoe worden de besluiten binnen de (G)MR genomen?
• Hoe verloopt de communicatie met het bevoegd gezag?
• Hoe vindt de communicatie met de achterban plaats?

Bij vragen over bovenstaande informatie kunt u contact opnemen met drs. Janny Arends via [email protected]. U kunt ook gebruik maken van de expertise van onze beleidsadviseurs via de servicekaart. Met deze kaart heeft u recht op vijf uur begeleiding, bijvoorbeeld om u te helpen vergaderingen voor te bereiden, of (virtueel) te laten bijwonen door een van onze adviseurs.