Als een school te weinig leerlingen heeft, kan het zijn dat de school moet sluiten of fuseren. Het is dan ook van belang dat er goed wordt geanticipeerd of er op termijn krimp plaatsvindt en wat de school hiermee moet doen.
Scholen krimpen als er minder leerlingen op de school zitten dan in het jaar ervoor. Bij de meeste scholen is krimp geen probleem. Vaak hebben scholen meer dan voldoende leerlingen om krimp op te kunnen vangen. Maar soms is de krimp problematischer, bijvoorbeeld als een school al relatief weinig leerlingen heeft. Dan dreigt het gevaar dat de school moet gaan fuseren of gaan sluiten.
Vooral in dorpen en in algemene zin gebieden buiten de Randstad is krimp een probleem. Doordat jongeren van het platteland naar de grote stad trekken en daar gezinnen starten, zijn er minder leerlingen die in dorpen naar school gaan. Vaak heeft een dorpsschool een bredere functie dan alleen het geven van onderwijs. De school kan in overleg met de gemeente kijken naar de mogelijkheden voor financiële steun om de school en dus de buurtfunctie in stand te houden.
De gevolgen van krimp kunnen ingrijpend zijn voor scholen. Als een school minder leerlingen heeft, krijgt de school minder geld. En als de school onder de zogeheten opheffingsnorm zit en dit drie jaar lang blijft, dan krijgt de school geen geld meer van de overheid. Dit betekent dat de school moet sluiten. Door de lagere inkomsten staat de onderwijskwaliteit mogelijk onder druk. Bijvoorbeeld door een tekort aan docenten of weinig onderwijsvormen.
Daarnaast zorgt krimp ervoor dat de keuze uit scholen voor ouders afneemt. Zeker voor kinderen in het voortgezet onderwijs kan krimp ervoor zorgen dat er geen school meer in de buurt te vinden is en dat zij voor het onderwijs verder moeten reizen.
Schoolbesturen onderhouden nauwe contacten met gemeenten. Gemeenten hebben een verantwoordelijkheid om te zorgen dat er voldoende (openbaar) onderwijs binnen de gemeente in stand wordt gehouden. Als er sprake is van krimp, kan het schoolbestuur met de gemeente overleggen over financiële steun en huisvesting.
Daarnaast kunnen scholen contact zoeken met andere scholen, bijvoorbeeld door gezamenlijk een profiel aan te bieden of profielen te verdelen. Voor kleine basisscholen is er de kleinescholentoeslag, omdat kleine scholen vaak per leerling hogere kosten hebben dan grotere scholen. Is een school de enige van de richting binnen een straal van 5 kilometer en heeft deze ten minste 50 leerlingen, dan kan de school een uitzondering voor sluiting aanvragen bij DUO. Ditzelfde geldt als de school de enige openbare school is binnen 10 kilometer (over de openbare weg gemeten) en ten minste 23 leerlingen heeft.
De medezeggenschapsraad (MR) heeft een adviesrecht bij een belangrijke inkrimping of uitbreiding van de werkzaamheden van de school of een belangrijk onderdeel ervan, dan wel vaststelling van beleid ter zake (artikel 11 lid 1c WMS). Dit betekent dat als de school bepaalde groepen of profielen niet meer wil aanbieden of op een andere manier fors inkrimpt, de MR hier eerst advies over moet geven. Daarnaast moet er een regeling van gevolgen worden opgesteld voor ouders, personeel en leerlingen, welke ter instemming moet worden voorgelegd aan de desbetreffende geleding (artikel 15 lid 1 WMS).
Het is van belang dat de MR al voordat hij een advies geeft, betrokken is bij krimp. Als een school in moet krimpen heeft dit namelijk grote gevolgen voor ouders, personeel en leerlingen. Als de MR zorgen heeft over de toekomst van de school, wees er dan vroeg bij en stel vragen aan de schoolleiding. De MR kan voorstellen doen om in te zetten op samenwerking met scholen in de regio.
De VOO heeft veel ervaring met het adviseren van scholen en medezeggenschapsraden omtrent wat te doen bij (dreigende) krimp bij scholen. Onze experts kunnen de MR helpen bij het stellen van de juiste vragen en het beoordelen van de situatie op school. Als uw MR hulp kan gebruiken bij een dergelijke casus, is het mogelijk begeleiding aan te vragen.
Daarnaast heeft de VOO de cursus MR en Krimp ontwikkeld, voor MR’s die meer willen weten over de rechten die de MR heeft, casussen die in de praktijk voorkomen en meer algemene informatie willen krijgen over wat de MR in een situatie van krimp kan doen. Voor korte vragen kunnen VOO-leden contact opnemen met de VOO Helpdesk, waar experts op gebied van onderwijs en medezeggenschap dagelijks voor u klaarstaan.
Bram is beleidsadviseur bij de VOO en houdt zich in het bijzonder bezig met medezeggenschap.
Meer over Bram"*" geeft vereiste velden aan
De Wet medezeggenschap op scholen (WMS) is per 1 augustus 2024 op een aantal punten gewijzigd. Naast het oplossen van foutieve verwijzingen naar andere wetsteksten, zijn er twee tekstuele wijzigingen aangebracht.
Op 19 september vindt de eerste VOO Openbaar onderwijsborrel plaats in ons kantoor in hartje Bussum. Tijdens deze bijeenkomst kunnen we onder het genot van een hapje en een drankje bijpraten over de meest recente ontwikkelingen in het onderwijs.
Ontvang wekelijks nieuwe artikelen, tips en exclusieve inhoud over medezeggenschap, of maandelijkse updates over openbaar onderwijs.
"*" geeft vereiste velden aan
