Staken, salaris en de (G)MR

Nu er vaker wordt gestaakt in het onderwijs, ontstaan er regelmatig vragen over het salaris: Moet of mag een schoolbestuur doorbetalen? En heeft de GMR een rol bij de beslissing wat er met niet-betaald salaris gebeurt? Er blijkt veel onduidelijkheid over te bestaan. In dit artikel geven we heldere antwoorden.

Moet een schoolbestuur bij staking doorbetalen?

Nee. Als een schoolbestuur bij een staking besluit niet door te betalen, staan het in zijn recht. Dat staat zowel in het burgerlijk wetboek als in de CAO’s PO en VO. De (G)MR gaat niet over zaken die al in de wetgeving of CAO’s zijn vastgelegd.

Mag een schoolbestuur bij staking doorbetalen?

Ja, dat mag. Desondanks zou je kunnen beargumenteren dat salaris betalen voor werk dat niet is gedaan, geen doelmatige of zelfs rechtmatigebesteding van middelen is, waartoe besturen zijn gehouden. De Inspectie van het Onderwijs heeft tot nu toe als medeverantwoordelijke voor het controleprotocol bepaald dat accountants hier niet op hoeven controleren.

Als een bestuur niet doorbetaalt, wat gebeurt er dan met het niet betaalde salarisgeld?

Hier is geen eenduidig antwoord op te geven. Bijvoorbeeld dat het bespaarde geld moet worden besteed ‘aan het onderwijs’. Maar dat geldt feitelijk voor de hele lumpsum. Of dat het bestuur het geld alleen met advies of instemming van de (G)MR mag besteden. In de WMS staat in dat de (G)MR adviseert over vaststelling of wijziging van de hoofdlijnen van het meerjarig financieel beleid van het schoolbestuur (WMS artikel 11, 1b). Als het bestuur hier niet van afwijkt kan het bestuur in feite zelf bepalen wat er met het bespaarde geld gebeurt.

Wat vindt de VOO?

Als het gaat over doorbetalen bij staking is het onderwijs wat werkgeverschap betreft een vreemd figuur. Formeel is het bestuur de werkgever, maar de minister is verantwoordelijk voor het beschikbare budget. Het is dus lang niet altijd zo dat een staking is gericht tegen het beleid van de directe werkgever. Bij de komende staking op 30 en 31 januari is dat ook duidelijk niet het geval. De staking richt zich met name op het uitblijven van effectieve maatregelen tegen het lerarentekort door de minister. Het is voor onderwijspersoneel, maar net zo goed voor besturen, belangrijk dat deze maatregelen er wel komen.

De VOO is van mening dat het in dergelijke gevallen, waar de belangen van medewerkers en bestuur feitelijk parallel lopen, zeer goed te verdedigen is om de salarissen door te betalen. Door dat niet te doen wekken de besturen op z’n minst de indruk de doelen van de staking niet te steunen. Over de besteding van uitgespaarde salarissen bij niet-doorbetalen: voor een PO-schoolbestuur met 200 fte gaat het al snel om ruim € 30.000 per gestaakte dag. Hoewel het formeel niet hoeft, doet het bestuur er verstandig aan de (G)MR te informeren en te betrekken bij de besteding van deze gelden.