Herstelgericht werken

Ik loop over de gang tijdens een tussenuur en daar zit een jongen op een krukje. Ik kijk door het raam en maak oogcontact met de lerares waarbij hij is weggestuurd. ‘Loop maar even mee, dan kletsen we even’, zeg ik tegen de leerling.

We gaan ergens zitten en ik vraag: ‘Wat is er gebeurd?’ Hij zegt iets onduidelijks, over tegen een muur aan te hebben geschopt. Ik vraag nog een keer wat er gebeurd is en hij vertelt nu over de juf en dat het niet eerlijk is. ‘Wat dacht je toen je tegen de muur schopte?’ ‘Eigenlijk niks.’ ‘Hoe denk je er nu over?’ ‘Dat ik het nog steeds stom vind’, en dan komen de waterlanders. Wat blijkt: dit is de eerste keer ooit dat hij uit de klas is gestuurd en hij is heel erg geschrokken.

In het nagesprek vertelt hij dat het maar een klein schopje was, zonder duidelijke reden, en dat hij de opdracht niet goed begreep. ‘Wat moet er gebeuren om het op te lossen?’ De jongen heeft geen idee, en als ik voorstel om sorry te zeggen tegen de juf, kijkt hij mij aan met grote ogen alsof dat alles is. Dit doen we en de les erna gaat super.

Dit voorval is niet zo groot, maar ik deel het bijzonder graag met jullie, omdat deze vier vragen de basis van herstelgericht werken zijn. Ik ben echt fan van deze, in de basis, eenvoudige methode en had hier graag eerder kennis mee willen maken in mijn onderwijscarrière. Dus hierbij.

Een ander voorbeeld. Een collega komt mij halen. Een leerling wil hem geen hand geven met kennismaken. Ik vraag de jongen even op de gang te komen. ‘Wat is er gebeurd?’ ‘Ik wil de leraar geen hand geven.’ ‘Wat dacht je op dat moment?’ ‘Ik zag dat de leraar net een snotje uit zijn neus had gehaald en wilde hem daarom geen hand geven.’ ‘Pfeuuuuu’, denk ik. ‘Geen gedoe met religie of geaardheid!’ Ik leg hem direct uit wat voor signaal het geeft om bij het kennismaken geen hand te geven. ‘Wat vind je er nu van?’ De leerling geeft aan dat dit helemaal niet de bedoeling was. ‘Wat is nodig om dit te herstellen?’ Snel de leraar halen, deze even zijn handen laten wassen, uitleggen wat het misverstand was en snel alsnog een handje geven.

Dagelijks maak ik meerdere voorvallen tegen die zo kunnen worden hersteld. Dit zijn dan twee nog relatief kleine incidenten die snel in de kiem zijn gesmoord, maar het onderwijs zit vol met miscommunicatie en conflicten, die als ze niet worden opgelost, blijven broeien. Als het is opgelost kan school gewoon verder gaan met waarvoor het bedoeld is. Met plezier leren.

Bas Huijbers is vader van 3 kinderen en docent bij Vox-klassen, een initiatief van de openbare scholengroep Voortgezet Onderwijs van Amsterdam, waar leerlingen van vmbo t/m vwo aan uitdagende leerprojecten werken. Meer Bas? Bekijk ook zijn blog op bashuijbers. blogspot.nl