Ouderraadpleging

Bij sommige wijzigingen van het schoolbeleid is het wettelijk verplicht een ouderraadpleging te organiseren. Toch is er wettelijk niet tot in detail vastgelegd hoe dit moet gebeuren en wie dit moet organiseren. Lees er hier meer over.

Wanneer een ouderraadpleging?

Als medezeggenschapsraad (MR) is het altijd mogelijk een raadpleging te houden. Niet alleen onder ouders, maar ook onder personeel als de MR dit wenst. In een aantal gevallen is het ook wettelijk verplicht om de ouders te raadplegen (artikel 15 lid 3 WMS). Deze verplicht bestaat in de volgende gevallen.

1. Bij het fuseren van de school met een andere school. Als twee scholen of schoolbesturen met elkaar gaan fuseren, dan is het verplicht dat op beide scholen of binnen beide schoolbesturen eerst alle ouders worden geraadpleegd. Vervolgens hebben beide MR’s een instemmingsrecht op de fusie, de fusie-effectrapportage en besluiten die met betrekking tot de fusie worden genomen (artikel 10h WMS).
2. Bij het beëindigen of belangrijke inkrimping van de school. Als de school ophoudt te bestaan, moeten ook eerst alle ouders hierover worden geraadpleegd. Nadat de ouderraadpleging is geweest, heeft de MR ook nog het recht een advies te geven over de voorgestelde sluiting (artikel 11 lid 1c WMS).
3. Als er wijzigingen in de overblijf worden voorgesteld. Ook dan is het verplicht om eerst alle ouders te raadplegen voordat er een definitief besluit wordt genomen. Na de raadpleging heeft de MR als geheel een adviesbevoegdheid (artikel 11 lid 1p WMS).
4. Wijziging van de grondslag van de school. Scholen kunnen van grondslag veranderen, maar dit kan niet zomaar. Ouders kiezen vaak bewust voor een bepaalde school vanwege de identiteit en dus moeten alle ouders eerst worden geraadpleegd voordat de grondslag mag wijzigen. Ook heeft de oudergeleding van de MR een instemmingsrecht bij het wijzigen van de grondslag van de school (artikel 13 lid 1b WMS).
5. Wijziging van de schooltijden. De meeste verplichte ouderraadplegingen worden georganiseerd omdat bevoegd gezag voorstelt de schooltijden te wijzigen. De oudergeleding van de MR heeft een instemmingsbevoegdheid bij het wijzigen van schooltijden (artikel 13 lid 1h WMS). Wat betekent dat de MR na het houden van de ouderraadpleging nog akkoord moet gaan voordat de wijziging definitief kan worden.

Welke verplichtingen zijn er nog meer?

In de Wet medezeggenschap op scholen (WMS) is vastgelegd bij welke onderwerpen er verplicht een ouderraadpleging georganiseerd moet worden. Daarnaast schrijft de wet nog een drietal zaken voor:

1. Alle ouders moeten betrokken worden. Bij een raadpleging moeten alle ouders, en niet alleen de ouders in de MR of actieve ouders op school, worden geraadpleegd. Alle ouders moeten de kans krijgen om hun mening te geven over het voorliggende onderwerp.
2. Moet voordat een definitief besluit wordt genomen. Er kunnen pas definitieve stappen worden gezet om het beleid te wijzigen, zodra de ouderraadpleging is geweest én zodra de MR zijn (positieve) advies of instemming heeft gegeven. Besluiten die zijn genomen zonder ouderraadpleging als dit wel verplicht is, zijn niet geldig.
3. De MR moet serieus kijken naar de uitslag. De eerste stap is dat de directie met een voorstel komt. De tweede dat er een ouderraadpleging over dit voorstel wordt gehouden. In de derde stap krijgt de MR het voorstel ter instemming of advies naar zich toegezonden, met de ouderraadpleging. Het is verplicht dat de MR serieus kijkt naar deze uitslag. MR-leden zijn zonder last of ruggespraak gekozen, wat betekent dat MR-leden uiteindelijk hun eigen afweging moeten maken.

Wie organiseert het en hoe?

Er is in de WMS niet opgenomen wie de ouderraadpleging moet organiseren. Soms doet de directie de ouderraadpleging, soms de MR. Het is ten zeerste aan te raden dat de MR en directie samen om tafel gaan zitten om de ouderraadpleging te organiseren. Dit voorkomt dat de ene partij niet tevreden is met de vragen die worden gesteld of met de termijn waarbinnen ouders moeten reageren. Met gezamenlijke afspraken straalt dit ook veel beter uit naar de ouders van de school.

Daarnaast is in de WMS ook niet opgenomen hoe de ouderraadpleging moet gebeuren. Het is voor de hand liggend dat het niet mogelijk is om alleen op een maandagmiddag op school een stembus neer te zetten waar ouders een briefje met voor of tegen kunnen inleveren. Op die manier krijgen niet alle ouders de kans, want veel zullen op dat moment moeten werken. Om zo goed mogelijk aan de wettelijke verplichtingen te voldoen, is aan te raden dat er een online, anonieme vragenlijst wordt uitgestuurd naar alle ouders. Zo kunnen ouders er rustig over nadenken en op hun moment de raadpleging invullen. In de vragenlijst kunnen ja/nee-vragen worden gesteld, maar het kan ook juist nuttig zijn om open vragen te stellen. De MR komt op die manier veel meer achter de argumenten van ouders, in plaats van alleen de cijfers.

Wat te doen met de uitslag?

Als de ouderraadpleging op een goede wijze is uitgevoerd, is het aan de MR om over het voorstel te adviseren of om wel of niet in te stemmen. De raadpleging kan een goede graadmeter zijn wat ouders van een voorstel vinden. Wel is het goed om bij het opstellen van de vragenlijst en bij de discussie niet te veel te kijken naar percentages. Discussies over opkomst en hoe groot de meerderheid voor of tegen was kunnen voor verharde verhoudingen zorgen. Het is veel nuttiger om te kijken naar de inhoudelijke argumenten die bij de raadpleging zijn aangegeven.

Op basis van de ouderraadpleging kan de MR besluiten om een negatief advies te geven. Of om niet in te stemmen met het voorliggende besluit. Let wel, een ouderraadpleging geldt als advies richting de medezeggenschapsraad. En hoeft dus niet verplicht te worden overgenomen. Soms kan de MR heel zwaarwegende argumenten hebben in te stemmen, terwijl een meerderheid van de ouders voor een voorstel is. Of juist andersom. Dat uit de raadpleging geen bezwaren naar voren komen, maar de MR na lang beraad wel nog veel serieuze bezwaren heeft.

VOO en ouderraadpleging

Kunt uw MR ondersteuning gebruiken bij het organiseren van de ouderraadpleging? Als VOO denken we graag met u mee over de juiste vraagstelling, goede manier van verspreiding en over wat u precies met de uitslag moet en kunt. De VOO biedt daarvoor begeleiding op maat. Daarnaast wordt er tijdens de cursus MR en Achterban nog verder ingegaan op de ouderraadpleging en over meer manieren waarop u de achterban kunt bereiken.